بافت اجتماعی مدینه از ورود اسلام تا رحلت پیامبر (ص)

thesis
  • دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی
  • author سیدامیر عبداللهی
  • adviser محمد سپهری
  • publication year 1393
abstract

هدف کلی این تحقیق بررسی مهمترین ویژگیهای اجتماعی مدینه قبل از ورود اسلام به این شهر و تاثیر آن در گسترش اسلام است؛ که با تاکید بر اختلافات داخلی بین قبایل یثرب جاهلی و نقشی که وجود این اختلافات در پذیرش اسلام در این منطقه داشته ، صورت گرفته است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر تاریخی – جامعه¬شناختی با تکیه بر نقد تاریخی متون است. برای بررسی عوامل طبیعی موثر بر قبایل و مناسباتشان با یکدیگر و روشن شدن عرصه بحث، نخست جغرافیای طبیعی، جمعیتی و سیاسی یثرب بررسی شد. برای شناسایی بافت اجتماعی یثرب و تاثیر آن در گسترش دین مبین اسلام در این شهر ، طوایف و قبایل ساکن یثرب شناسایی شده و با ردیابی منابع تاریخی، اطلاعات مورد نیاز از دوره قبل از ورود اسلام به این شهر استخراج و روابط و مناسبات شکل گرفته میان طوایف گوناگون یثرب مشخص گردید. در ادامه پس از شناسایی بافت اجتماعی یثرب، تاثیر آن بر گسترش دین اسلام در این شهر مشخص شد. از بررسی اوضاع و احوال جغرافیایی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جزیره العرب پیش از بعثت پیامبر (ص) به وضوح پیداست که برخی از شرایط آمده فوق یا به کلی در عربستان وجود نداشت و یا به حدی ضعیف بود که امکان ایجاد تمدن در آن فراهم نبود. در عصر جاهلیت جزیره العرب فاقد دولت مرکزی بود و هرج و مرج و بی نظمی آن را فرا گرفته بود. تنها سازمان سیاسی اجتماعی در آن قبیله بود و هر قبیله فرهنگ، آداب و رسوم خاص خود را داشت و جنگ های بین قبایلی به دلیل واگرایی حاکم بر این جامعه بصورت مستمر ادامه داشت. ویژگی¬های جمعیتی یثرب نیز قبل از ورود پیامبر اسلام (ص) به این منطقه و پذیرش اسلام توسط یثربیان از ویژگی¬های جمعیتی سایر مناطق عربستان جاهلی پیروی می¬کرد. یکی از نزاعهای ساختاری جامعه یثرب دعوای سافله و عالیه بود که عمدتا میان قبایل اوسی و خزرجی صورت می¬گرفت که معروفترین آنها هم جنگ بعاث بود که با پیروزی اوسی¬ها بر خزرجی¬ها به پایان رسید و عمق اختلافات قبیله¬ای را در این منطقه به حداکثر خود رساند. از سوی دیگر استقلال قبایل یثرب، به طور ساختاری بر دو رکن اساسی استوار بود: اُطم و رَبعه. این دو مفهوم آگاهی‎ های سودمندی نسبت به شرایط تاریخی و الزامات ساختاری دولت پیامبر(ص) ارائه می¬کردند. قبایل یثرب، با حفظ استقلال داخلی از حیث ربعه (آداب و رسوم) و محلّه / اُطم (قلعه)، بنا به ضرورت‎ های جغرافیایی (موقعیت محلّه‎ ها) و اجتماعی (مناسبات قومی) وارد پیمان‎ های بین قبایلی می شدند و بدین ترتیب، همواره سبکه‎ای از پیمان‎ های هر چند نااستوار در میان اعراب، یا اعراب و یهود شکل می گرفت. در حقیقت، عامل بوجود آمدن این گونه پیمان ‎های نااستوار از هم گسیختگی درونی یهودیان و جداشدن عرب‎ های یثرب از یکدیگر بوده است. این دوری و جدایی ‎ها، که روز به روز بر دامنه آن افزوده می شد، تأثیر فراوانی در از میان رفتن موازنه سیاسی آن دوران و گسترش بیم و هراس و از میان رفتن امنیت قبایل داشته است. با توجه به این اشارات،مشخص گردید که یثربیان اسلام را برای بهبود اوضاع داخلی خود، امنیت اجتماعی و آرامش روحی پذیرفتند؛ چیزی که سرشت عرب یثرب نیازمند آن بود.

similar resources

نقش و عملکرد منافقین در تاریخ صدر اسلام از بعثت تا رحلت پیامبر اکرم (ص)

پیامبر اسلام (ص) در طی دوره بیست سه ساله رسالت خویش در سه جبهه درگیر بود. جبهه اول مشرکان ، جبهه دوم یهودیان بودند و جبهه سوم منافقان بودند.. خطر اینان برای اسلام بسیار زیاد بود چرا که امکان تشخیص توطئه آنان برای مسلمانان امکان پذیر نبود .. در قرآن کریم آیات زیادی درباره این جریان وجود دارد ، هم چنین در روایات متعددی به این گروه اشاره شده است. از نتایج این پژوهش چنین بر می آید که منافقین در ط...

سیاست‌گذاری فرهنگی پیامبر اسلام (ص)

سیاست‌گذاری فرهنگی در حوزة زنان، یکی از مباحث مبتلابه جامعة ایران در حوزة فرهنگ است. تحت ‌تأثیر آموزه‌هایی که پیامبر اسلام(ص)، در جزیرة‌العرب رواج داد، وضعیت زنان، به‌سرعت تغییر یافت و جایگاه فرهنگی- اجتماعی متفاوتی یافتند. در این مقاله، با اتکا به منطق گفتمان، تلاش می‌کنیم تا نظم اجتماعی در جزیرة‌العرب را با اتکا به نظم گفتمانی آن (با شناسایی گفتمان جاهلیت و گفتمان نبوی) مشخص نموده و نشان دهیم...

full text

شیوه‌های مدیریتی پیامبر(ص) در هم‌گرا کردن بازار مدینه با آموزه‌های اقتصادی اسلام

اهمیت مبادلات تجاری در حجاز قبل از اسلام، تأسیس بازارهای متعدد در شهرهای مختلف از جمله یثرب را به همراه داشت که با سازوکارهای قبیله‌ای اداره می‌شد. با ظهور اسلام آموزه‌های اقتصادی در زمینه‌های مختلف تجاری، معاملاتی، عرضه و تقاضا و ... ارائه گردید که در موارد متعدد با سنت‌های قبلی همخوانی نداشت، و در مسیر اجرایی با مشکلات عدیده مواجه شد. این مقاله درصدد است با رویکردی توصیفی ـ تبیینی و با استفاد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023